Wie zijn wij om ergens naar te streven?

Wie zijn wij om ergens naar te streven?

Ik begeleid organisaties bij verandering. Dat doe ik op basis van wat mensen gezamenlijk belangrijk vinden; oftewel waardengedreven ontwikkeling.

Die ontwikkeling (of verandering) begint bij het duiden van waar de organisatie nu staat en waar ‘ie naartoe zou moeten. Dan praat je al snel over de huidige en gewenste cultuur, omdat die cultuur de basis is om succesvol samen te werken.

Waarden ≠ ambitie
Wat mij opvalt is dat het gesprek over wat medewerkers samen belangrijk vinden al snel wordt verward met waar de leiding vindt dat de organisatie naartoe moet. Organisatiewaarden worden daarmee een instrument om de gewenste cultuur te omschrijven. De impliciete boodschap is dan: ‘Wat jullie belangrijk vinden, is nog niet wat jullie belangrijk zouden moeten vinden.’

Misschien voel je al aan dat dit geen goed idee is als je medewerkers wilt betrekken bij een gezamenlijk plan…

Ambitie gaat over wat je in de toekomst wil bereiken. Waarden gaan niet alleen over wat je morgen belangrijk zal vinden, maar óók over wat je altijd al belangrijk vond. Het is de taak van het leiderschap om de doelstellingen van de organisatie te verbinden met de gedeelde waarden van haar medewerkers. Om uit te leggen – en aannemelijk te maken – waarom de voorgenomen verandering past bij de identiteit van de organisatie en de mensen die daar werken.

Daar is méér voor nodig dan een heisessie en een presentatie van het management. Weten wat je medewerkers écht belangrijk vinden vergt luisteren. Vragen naar professionele ervaringen die een diepe indruk op hen maakten, om vervolgens de leefwereld van medewerkers te verbinden met de systeemwereld van de organisatie. Dat eindigt overigens niet met het definiëren en communiceren van organisatiewaarden. Het vergt een continue proces van sensemaking, en dit is misschien wel de belangrijkste taak van leiders die het minste aandacht krijgt in de praktijk.

Waarden zijn niet ‘maakbaar’. Ze ontstaan in persoonlijke ervaring (niet per se op de werkvloer), en worden herkend en gedeeld in dialoog.

Mijn belangrijkste advies voor leiders als het gaat over waarden, cultuur, ambitie en strategie?

Als je als leider écht wil werken aan een gedragen richting, begin dan niet bij jouw antwoord op waar mensen naar zouden moeten streven, maar bij hoe dit streven een uiting is van wat altijd al belangrijk was, is en zal zijn.